Otonom araçların kazalarında kimin öleceğine karar vermeye dâir
Otonom (sürücüsüz) araçlar giderek çoğalıyor. Artık otonom araçların yaptıkları/yapacakları trafik kazalarında kimin nasıl öleceği dahi programlanabiliyor. Bir zamanlar sadece bir davranışsal deney olan “Tramvay Problemi” artık gerçek olarak karşımızda duruyor.
Nature Dergisi’nde “Ahlak Makinesi Deneyi” (The Moral Machine Experiment) başlığıyla 24 Ekim 2018’de yayınlanan, MIT Üniversitesinden Edmond Awad ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışma ilginç sonuçlar ortaya koydu.
Çalışmada kullanılan bir bilgisayar oyununa 233 ülke ve bölgeden 2 milyon kişi katıldı. Bu kişilere olası kazalarda oluşacak ölümler konusunda araçların nasıl tercih yapması gerektiğine yönelik ahlaki tercih içeren sorular yöneltildi. Araç kazalarında ille de ölüm olacaksa kimlerin ölmesini, kimlerin yaşamasını tercih ettikleri katılımcılara soruldu. Ortaya çıkan ilginç kararlardan birkaçı şöyle:
Tüm veriler göz önünde alınınca katılımcılar;
- Hayvanlara kıyasla insanların yaşamasını
- Yaşlılara kıyasla gençlerin yaşamasını
- Az sayıda kişinin ölmesine kıyasla çok sayıda kişinin yaşamasını tercih ediyor.
Bunun yanısıra, insanların ölümlü bir kazada kimin hayatta kalmasını tercih ettikleri ise aşağıda en çok tercih edilenden en az tercih edilene doğru sıralanmakta.
Çalışmayı yapan Awad, ahlaki tercihlerin yeni teknolojiyle birlikte tartışılması gerektiğini ve bu tartışmaya bu gibi çalışmalarla tüm insanları katmanın sorumluluğu paylaşmak noktasında iyi bir yöntem olabileceğini belirtiyor.
Bu yayın üzerine kısa bir yorum yapmak gerekirse, büyük kitlelerin oylamalarıyla ahlak oluşturmak ve çoğunluğun rasyonel tercihleriyle insanların ölme veya yaşama durumlarını belirlemek konusunda içimizde bizi rahatsız eden birşeyler var. Ama ne, üzerinde düşünmeliyiz.
Yeni teknoloji geleneksel ahlak algımızı yeniden sorgulamamıza sebep oluyor. Bu konuda herhangi bir dini inanç taşımayan kişiler herhangi bir dayanaktan yoksun olduğundan işleri daha zor ancak, inançlı ve hatta dindar olduğunu idda eden insanların ise bu konudaki sorumlulukları herkesten daha fazla.
İlginiz için teşekkürler. :)
Haber Linki:
https://www.weforum.org/agenda/2018/10/how-should-autonomous-vehicles-be-programmed
Makale Linki:
https://www.nature.com/articles/s41586-018-0637-6
Makaleye ücretsiz erişim için link:
https://sci-hub.tw/https://www.nature.com/articles/s41586-018-0637-6
Ahlak Makinesi Linki:
http://moralmachine.mit.edu/
